Πέμπτη 31 Ιανουαρίου 2013

Οδοιπορικό στην Τραγαία


ΧΑΛΚΙ Η ΤΡΑΓΑΙΑ : Ανέκαθεν παιδιά της πόλης, δεν μάθαμε ποτέ τι θα πει «διπλανό σπίτι» ή «παιχνίδι στο δρόμο». Μπορείτε, λοιπόν, να φανταστείτε τη χαρά μας όταν ανακαλύψαμε το Χαλκί των 40 περίπου κατοίκων, ένα χωριό σαν παλιά γειτονιά, 17 χλμ. από τη Χώρα της Νάξου. Με αφετηρία μας την εκκλησία της Πρωτόθρονης του 9ου αι. και τον περίφημο Πύργο του Γρατσία με τα οικόσημα των φεουδαρχών, ξεκινήσαμε ένα σεργιάνι στα σοκάκια με τα νεοκλασικά κτήρια που μαρτυρούσαν την ακμή του παρελθόντος. Στην αρχή του λιθόστρωτου πεζόδρομου συναντήσαμε τον Γιάννη και δοκιμάσαμε τις μαρμελάδες του. Λίγο πιο κάτω, η κα Ειρήνη μάς αφηγήθηκε την πορεία στο χρόνο του εύγευστου Κίτρου Νάξου Βαλληνδρά. Εξερευνώντας τον οικισμό βρεθήκαμε στην trattoria Il Basilico, του Μαουρίτσιο και της Κριστίνας, όπου απολαύσαμε ιταλικές λιχουδιές από τον Vito! Μέχρι αργά το απόγευμα περπατούσαμε στα στενάκια και μιλούσαμε με τους κατοίκους, οι οποίοι μας διηγούνταν καθημερινές ιστορίες του μικρόκοσμού τους. Της «γειτονιάς» τους! ,Οφειλή αγάπης στο Χαλκί Το λεκανοπέδιο της Τραγαίας, πολύδενδρο και βαθύσκιο, από τις πιο όμορφες πινελιές του πράσινου στο ναξιώτικο ανάγλυφο, απλώνεται σε ευρεία έκταση. Μέσα σε αυτό το παραδεισένιο άπλωμα γης, πολλά μικρά χωριά είναι σπαρμένα εδώ κι εκεί. Θα σταθώ όμως, για λίγο έστω, στο Χαλκί, ως οφειλή αγάπης στο χωριό των γυμνασιακών μου συγκινήσεων. Το Χαλκί δεσπόζει στην κεντρική Νάξο. Εδώ βρισκόταν και η έδρα διοίκησης του Δήμου Δρυμαλίας. Το χωριό αυτό, με την προίκα ενός λαμπρότατου κοινωνικού, οικονομικού, θρησκευτικού και γενικά πολιτιστικού παρελθόντος, σώζει σήμερα, στη γοητευτική αρχοντιά του, τα στοιχεία αυτής της αίγλης. Πανέμορφο, αρχιτεκτονικά αξιοθαύμαστο, καθαρό, γεμάτο φως και ευγένεια, ζει με δικαιολογημένη περηφάνια το παρόν και με ευοίωνες προοπτικές για το αύριο. Γραφικά δρομάκια και πλατείες, ολάνθιστα μπαλκόνια, ποικίλα καταστήματα, περιβόλια και ελαιώνες συνθέτουν έναν πίνακα υψηλών εικαστικών απαιτήσεων. Εδώ λειτουργούν επί δεκαετίες και τα εκπαιδευτήρια της Μέσης Εκπαίδευσης, που εξέθρεψαν πνευματικά γενεές επί γενεών μαθητών, από τότε που τα αντίστοιχα σχολεία σπάνιζαν στην περιφέρεια. Στο Χαλκί συνέρρεαν από τα γύρω χωριά, με κρύο και με ζέστη, και τα παιδιά της ορεινής Νάξου, με την «κουκουβάγια» στο κεφάλι και τη λαχτάρα της μάθησης στην ψυχή. Γι' αυτό το Χαλκί φωλιάζει σήμερα με πολλή αγάπη στις καρδιές όλων εκείνων που το έζησαν ως μαθητές. Το παλιό Γυμνάσιο, μάλιστα, παμπάλαιο και επιβλητικό, παλεύει με τη φθορά του χρόνου, περήφανο πάντως γιατί οι παιδευτικές του ρίζες ανάγονται στα χρόνια της αλληλοδιδακτικής μεθόδου του 19ου αιώνα. Πέρα από τα νεοκλασικά αρχοντικά και τους επιβλητικούς πύργους της λατινικής παρουσίας (του Μπαρότση, σήμερα οικία Γρατσία, και του Μαρκοπολίτη, σήμερα οικία Παπαδάκη στους Ακαδήμους), το Χαλκί έχει την τύχη να καταλέγει στους θησαυρούς της αρχιτεκτονικής του περιουσίας τον περικαλλή ναό της Παναγίας της Πρωτόθρονης (Ευαγγελισμός), κτίσμα του 6ου αιώνα. Κι αν, μάλιστα, ο επισκέπτης ανοιχτεί στην υπόλοιπη περιοχή της Τραγαίας, τότε θα εκπλαγεί με τον μεγάλο αριθμό και τη μορφοπλαστική ποικιλία των βυζαντινών εκκλησιών, οι οποίες, διάσπαρτες στους πυκνόφυτους ελαιώνες και αμπελώνες, συναποτελούν ένα από τα πιο θαυμαστά φυσικά πάρκα, όπου εμφωλεύουν ανεκτίμητοι θησαυροί της χριστιανικής ναοδομίας. Αν κάποιος μιλήσει για τη Νάξο της ομορφιάς και της ψυχοτερπούς διαμονής, στην περίπτωση της Τραγαίας γίνεται λαλίστατος. Κάθε χωριό της και μια εστία νησιώτικης συγκίνησης. Ολα εδώ είναι ποίηση. Με πρώτο στίχο το Χαλκί, διαβάζουμε τους επόμενους: Χείμαρρος, Τσικαλαριό (όπου το Απάνω Κάστρο και το νεκροταφείο της Γεωμετρικής εποχής), Μονοίτσια, Καλόξυλος, Ακαδήμοι, Κεραμί (όπου ο πύργος Καλαβρού), Μετόχι. Κάθε λέξη «κι από 'να χελιδόνι για να σου φέρει την άνοιξη» στην ψυχή!


Δεν υπάρχουν σχόλια: