Παραδοσιακά Επαγγέλματα και οι τέχνες που άντεξαν στο χρόνο

ΣΤΟ ΝΗΣΙ της ΝΑΞΟΥ :Νάξος, Κωνσταντίνος Ν. Μαγγιώρος (Σκουροκώστας) - Κατασκευή Κουδουνιών:Ασχολούμαι με τη κατασκευή κουδουνιών εδώ και 50 χρόνια. Την τέχνη των κουδουνιών την έμαθα από παλιούς σιδεράδες του χωριού μου (στον Κόρωνο της Νάξου) ενώ εγώ με τη σειρά μου, για να μην χαθεί, την μετέδωσα στον γιο μου Νίκο, ο οποίος μέχρι και σήμερα ασχολείται με την κατασκευή τους. Τα κουδούνια είναι μια παλιά παράδοση αναγνώρισης των ζώων από τους βοσκούς (κτηνοτρόφους). Υπάρχουν πολλές μορφές κουδουνιών τόσο στο σχήμα όσο και στο μέγεθος, κάθε κουδούνι όμως έχει δικό του ήχο τον οποίο αναγνωρίζουν μόνο ο κατασκευαστής και ο ιδιοκτήτης. Η διαδικασία κατασκευής τους ξεκινάει με την επιλογή σκληρής λαμαρίνας και καλουπιού, αναλόγως το κουδούνι που πρέπει να κατασκευαστεί. Ανάβω το καμίνι για να πάρει θερμοκρασία ενώ ταυτόχρονα χτυπάω το κομμάτι λαμαρίνας που έχω κόψει στο αμόνι για να πάρει το σχήμα που θέλω, χρησιμοποιώντας το ανάλογο καλούπι. Αφού πάρει το αρχικό σχήμα του κουδουνιού, το περτσινώνω (χρησιμοποιώντας μεταλλικά ιδιοκατασκευασμένα καρφιά) για να δεθεί το κομμάτι της λαμαρίνας και να ολοκληρωθεί η μορφή του. Κατόπιν το τρυπάω σε δύο σημεία στο επάνω μέρος του και περνάω το ‘’καμάρι’’ (κομμάτι σίδερου από όπου θα περάσει η ‘’κουδουνίστρα’’ - το λουρί δηλαδή για να κρεμάσουν το κουδούνι στο ζώο) το οποίο έχει πυρωθεί στο καμίνι και έχει πάρει μορφή σε σχήμα «Π» για να περαστεί στο κουδούνι. Αφού έχει στερεωθεί και το καμάρι, το μορφοποιημένο πλέον κουδούνι μαζί με κομμάτια μπρούτζου καλύπτεται από πηλό και τοποθετείται στο καμίνι για περίπου ένα τέταρτο, μέχρι να αλλάξει το χρώμα της φωτιάς. Στο επόμενο στάδιο, αφού έχει μπρουτζοθεί, καθαρίζεται από τον πηλό και το καμένο μέταλλο και παίρνει τη γυαλιστερή μπρουτζόχρυση όψη του. Το τελευταίο στάδιο της κατασκευής αφορά στο «βιλί» (το σιδεράκι που βρίσκεται μέσα στο κουδούνι και δίνει τον ήχο) το οποίο κατασκευάζεται από σίδερο στο καμίνι και έχει μέγεθος ανάλογο με το κουδούνι. Μετά την τοποθέτηση και του βιλιού, ακούω για αρκετή ώρα τον ήχο του για να το μάθω και να εντοπίσω τυχόν ελαττώματα. Νάξος, Μιχάλης Κοντοπίδης - Ξυλογλυπτική:Το όνομά μου είναι Μιχάλης Κοντοπίδης και κατοικώ στην Μονή της Νάξου. Όταν ήμουν μικρό παιδί ακόμα, η πρώτη τέχνη που έμαθα ήταν το χτίσιμο φυσικής πέτρας. Είμαι αυτοδίδακτος στην ουσία! Η αγάπη μου όμως για το ξύλο ήταν τόσο μεγάλη που με ώθησε να κάνω τα πρώτα μου δειλά βήματα ως «πελεκάνος» - έτσι αποκαλούν χαϊδευτικά εμάς τους τεχνίτες που τετραγωνίζουμε πελεκώντας τις κομμένες καστανιές. Η τέχνη μας απαιτεί επιμονή και υπομονή, καθώς η διαδικασία είναι μακρά... Η κοπή των ξύλων γίνεται από τον Δεκέμβριο έως τον Ιανουάριο, αφού όμως πρώτα έχει προηγηθεί η ωρίμανσή τους για 3-4 χρόνια (ανάλογα με τις απαιτήσεις της κατασκευής). Με τα ειδικά μου εργαλεία σκαλίζω το ξύλο, βάση της φόρμας του, και στο τέλος το βερνικώνω με κάσια και λούστρο. Πριν από 23 χρόνια πήρα την απόφαση να ασχοληθώ επαγγελματικά με την τέχνη μου, αναλαμβάνοντας παντός τύπου κατασκευές και τον πελεκισμό διάφορων ντόπιων ξύλων, όπως ελιά, βελανιδιά, μουριά, ρείκια κλπ. Το 1998 κατάφερα επιτέλους να χτίσω το εργαστήρι μου στην Μονή της Νάξου όπου συνεχίζω να πελεκώ με όλο μου το μεράκι...